ADHD[edytuj]

Zaburzenia hiperkinetyczne (zespoły nadpobudliwości ruchowej)
Dzieciom z ADHD często trudniej skupić się na jednej czynności, na przykład na odrabianiu prac domowych
ICD-10 F90 F90.0 Zaburzenie aktywności i uwagi F90.1 Hiperkinetyczne zaburzenie zachowania F90.8 Inne zaburzenia hiperkinetyczne F90.9 Zaburzenie hiperkinetyczne, nieokreślone
Deficyty uwagi i destrukcyjne zaburzenia zachowania
DSM-IV rożne 314.00 Zespół deficytu uwagi z nadpobudliwością 314.9 Zespół deficytu uwagi z nadpobudliwością niewyspecyfikowany gdzie indziej 312.81 Zaburzenia zachowania 313.81 Zaburzenie opozycyjno – buntownicze 312.9 Destrukcyjne zaburzenie zachowania niewyspecyfikowane gdzie indziej
DiseasesDB	6158
OMIM	143465
MedlinePlus	001551
MeSH	D001289

ADHD (ang. attention deficit hyperactivity disorder, dosł. zespół nadpobudliwości z deficytem uwagi; w klasyfikacji ICD-10 jako zaburzenia hiperkinetyczne) – zespół neurorozwojowych zaburzeń psychicznych^[1][2][3][4] objawiający się znacznymi problemami z funkcjami wykonawczymi (np. kontrolą uwagi i kontrolą hamującą), powodujący niewspółmierne do wieku dotkniętej nimi osoby deficyty uwagi, hiperaktywność, nadpobudliwość ruchową lub impulsywność^[5][6][7]. Osoby dotknięte zaburzeniami z grupy ADHD często wykazują się brakiem wytrwałości w realizacji zadań wymagających zaangażowania poznawczego, tendencją do przechodzenia od jednej aktywności do drugiej bez ukończenia żadnej z nich oraz zdezorganizowaną, słabo kontrolowaną, nadmierną aktywnością^{[8][potrzebny numer strony]}. Odmianą ADHD jest ADD (ang. attention deficit disorder, dosł. zespół deficytu uwagi), gdzie nadpobudliwość nie występuje, zwłaszcza u dorosłych.

Dla poprawnej diagnozy symptomy muszą pojawić się na stosunkowo wczesnym etapie rozwoju człowieka, pomiędzy szóstym i dwunastym rokiem życia, i utrzymywać się przynajmniej przez pół roku^[9][10]. U osób w wieku szkolnym zaburzenia koncentracji uwagi związane z ADHD mogą prowadzić do obniżonych wyników w nauce. Choć najczęściej wiążą się z pewnym stopniem obniżenia poziomu rozwoju intelektualnego, wiele dotkniętych nim dzieci przejawia akceptowalny zakres uwagi w sprawach, które je interesują^[11].

Choć jest to jedno z najczęściej badanych i diagnozowanych zaburzeń psychiatrycznych u dzieci i młodzieży^[12], jego przyczyna w większości wypadków nie jest znana. Światowa Organizacja Zdrowia ocenia, że w 2013 na całym świecie około 39 milionów osób było dotkniętych ADHD^[13]. Przy stosowaniu kryteriów DSM-IV zaburzenia związane z ADHD diagnozuje się u ok. 6–7% dzieci^[14], z kolei przy stosowaniu kryteriów ICD-10 odsetek ten wynosi 1–2%^[15]. Podobne wyniki notowane są niezależnie od regionu świata, rasy i kultury, i zależą głównie od przyjętych sposobów diagnozy^[16]. Symptomy ADHD pojawiają się ok. trzy razy częściej u chłopców, niż u dziewcząt^[17][18]. Termin ADHD obejmuje zarówno ADHD z zaburzeniami hiperaktywnymi, jak i bez nich u dorosłych i dzieci^{[19][potrzebny numer strony]}. Od 30 do 50% osób, u których zaburzenia ze spektrum ADHD wykryto w dzieciństwie, przejawia niektóre lub wszystkie cechy zespołu także w dorosłości, co oznacza, że pojawiają się one u 2 do 5% całej dorosłej populacji^[20][21][22]. Zaburzenia te często trudno jest odróżnić od wielu innych schorzeń, a także od wysokiej aktywności mieszczącej się jednak w normie rozwojowej^[10].

Strategie postępowania w leczeniu ADHD różnią się w zależności od kraju, jednak zazwyczaj obejmują połączenie psychoterapii, zmiany stylu życia i terapii farmakologicznej. Przykładowo zalecenia brytyjskie doradzają leczenie farmakologiczne jako pierwszy etap terapii u dzieci z ciężkimi objawami, oraz u dzieci z umiarkowanymi objawami, u których psychoterapia nie przynosi spodziewanych efektów^[23]. W Kanadzie i Stanach Zjednoczonych zaleca się połączenie leków i terapii behawioralnej u wszystkich pacjentów z wyjątkiem osób w wieku przedszkolnym^[24][25]. Oba zestawy zaleceń odradzają stosowanie terapii stymulacyjnej u najmłodszych^[23][25]. Przynosi ona efekty, jednak nie ma pewności co do jej długofalowej skuteczności^{[23][26][27][28]}. Wraz z dorastaniem i wchodzeniem w dorosłość wielu pacjentów nabywa umiejętności radzenia sobie z przypadłościami, dzięki którym są w stanie zniwelować częściowo lub w całości ograniczenia wynikające z ADHD^[29].

Wokół ADHD, jego diagnozy i metod leczenia od lat 70. XX wieku narosło wiele nieporozumień, teorii spiskowych i kontrowersji^[30]. Dotyczą one w szczególności przyczyn zaburzeń oraz skuteczności stymulacji farmakologicznej w leczeniu ich symptomów^{[31][32][potrzebny numer strony]}. Większość służb zdrowia uznaje ADHD za realne zaburzenie zdrowia, naukowcy spierają się głównie o sposoby diagnozy i leczenia^[33][34][35]. Przed 1987 w literaturze używano nazwy ADD (ang. attention deficit disorder - zespół zaburzeń uwagi)^[36].